O Seminario de Estudos Galegoslaboratorio dun plan pedagóxico para Galiza

  1. Antón Costa Rico 1
  1. 1 Universidade de Santiago
Revista:
Sarmiento: Revista Galego-Portuguesa de Historia da Educación

ISSN: 1138-5863

Año de publicación: 2010

Número: 14

Páginas: 27-49

Tipo: Artículo

DOI: 10.17979/SRGPHE.2010.14.0.4173 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAcceso abierto editor

Otras publicaciones en: Sarmiento: Revista Galego-Portuguesa de Historia da Educación

Resumen

El "Seminario de Estudios Gallegos", creado en 1923, se convirtió en una importante plataforma cultural nacionalista gallega, entre 1928 y 1936, cuando fue cerrado por las nuevas autoridades franquistas. Con más de 170 miembros activos, el SEG ha abierto varios campos de estudio relacionados con la realidad social, histórica, económica y cultural en Galicia. Todo ello se materializó en una gran variedad de trabajos de investigación muy notables , en áreas de difusión cultural, en el intercambio de conocimientos y datos científicos con otras organizaciones académicas nacionales e internacionales y en la publicación de libros. También participaron en el SEG profesores interesados en los problemas educativos en Galicia, y a través de la "Sección Pedagógica" (departamento pedagógico), que comenzó a desarrollar una serie de diferentes iniciativas a partir de 1933. Este artículo presenta un análisis de estos hechos, poniendo énfasis en las las demandas de la reforma educativa en España y en el contexto de las orientaciones educativas establecidas por la ideología nacionalista gallega. La "Sección" podría haber sido un "Laboratorio de Pensamiento educativo", pero eso no ocurrió. Este artículo explora las explicaciones pertinentes.

Referencias bibliográficas

  • DEL RIEGO, F., “Testemuños”, in CUADERNOS DO LABORATORIO DE FORMAS DE GALICIA, Testemuños e perspectivas en homenaxe ao SEG, O Castro, Sada, 1978, p. 27.
  • CUPEIRO VÁZQUEZ, B., A Galiza de Alen mar, O Castro, Sada, 1989
  • NUÑEZ SEIXAS, X. M., O Galeguismo en América, 1879-1936, O Castro, Sada, 1992
  • SIXIREI PAREDES, C., Galeguidade e cultura no exterior, Xunta de Galicia, Colec. A Nosa Diáspora, Santiago de Compostela, 1995
  • MATO, A., O Seminario de Estudos Galegos, Edicións do Castro, Sada, 2001, pp. 116, 131 e 132
  • “Na Universidade compostelá. Seminario de Estudos Galegos’’, A Nosa Terra, nº 195 (1-XII-1923), p. 3
  • LORENZANA, S.: “Pretérito, presente y futuro del arte y de las letras en Galicia. El arte barroco se armoniza con nuestro humanizado paisaje .La generación de la “Academia” y la del “Seminario”. La Noche, 25.Vll.1949, p. 5
  • SEMINARIO DE ESTUDOS GALEGOS, O Seminario de Estudos Galegos, 1923-1934, Nós, Santiago de Compostela, 1935,’Apéndices'
  • MARTÍNEZ LÓPEZ, R., ‘O Seminario de Estudios Galegos, 1923-1924.’Apéndice’, El Correo gallego ,1-X-1992; Sec.: Revista de Letras nº 21
  • Juan J. González, “Una visita al Seminario de Estudios Gallegos”, El Pueblo Gallego, 1.XII.1927, p. 11
  • COSTA RICO, A., Escolas e mestres a educación en Galicia : da Restauración á IIª República. . [Santiago de Compostela : Servicio Central de Publicacións, Consellería da Presidencia e Administración Pública, D.L. 1989]
  • COSTA RICO, A., “Os anos vinte do século XX: a afirmación do modelo escolar”, en LÓPEZ GARCÍA, X. (Ed.), O xornal Galicia (1922-1926), Consello da Cultura Galega, Santiago de Compostela, 2004, pp. 59-70
  • COSTA, J., Notas pedagógicas. Maestro, Escuela y Patria. Vol. X de “Biblioteca Costa”, Madrid, 1916
  • SILIÓ, C., La Educación Nacional, F. Beltrán, Madrid, 1914
  • CUESTA ESCUDERO, P., La escuela en la reestructuración de la sociedad española (1900-1923), Siglo XXI, Madrid, 1924
  • VIÑAO FRAGO, A., Escuela para todos. Educación y modernidad en la España del siglo XX, Marcial Pons, Madrid, 2004
  • Narciso de Gabriel en “O galeguismo e o debate escolar”, in DIRECCIÓN XERAL DE POLÍTICA LINGÜÍSTICA, IIªs Xornadas de Lingua Galega no ensino, Consellería de Educación/Xunta de Galicia, 1985, pp. 193-212
  • COSTA RICO, A., “El libro escolar en gallego”, in ESCOLANO BENITO, A. (Dir.), Historia ilustrada del Libro Escolar en España. Del Antiguo Régimen a la IIª República, Fundación G. Sánchez Ruipérez, Madrid, 1997, pp. 579-598.
  • GABRIEL FERNÁNDEZ, N. de, “Lengua y escuela en Galicia”, in ESCOLANO, A. (Dir.), Leer y escribir en España. Doscientos años de alfabetización, Fundación Germán Sánchez Ruipérez, Madrid, 1992, pp. 165-185
  • RIVAS BARROS, S.A, A derradeira lección dos mestres. Galeguismo e pensamento pedagóxico, Edicións Xerais de Galicia, Vigo. 2001
  • RIVAS BARRÓS, S., O ideario educativo do galeguismo. Escolma de textos e fontes bibliográficas. E. do Castro, Sada, 2002
  • FERNÁNDEZ FERNÁNDEZ, X., Vicente Risco e a educación. Tese de doutoramento inédita, Facultade CC. da Educación/ Universidade de Vigo, Ourense, 2009
  • INSTITUTO DE ESTUDIOS GALEGOS, Iº Congreso de Estudios Gallegos. La Coruña. Conclusiones aprobadas, Imp. La Artística, La Coruña, 1919
  • TORRES REGUEIRO, X., Xoán Vicente Viqueira e o nacionalismo galego, E. do Castro, Sada, 1987
  • Anxo Porto Ucha, La Institución Libre de Enseñanza en Galicia. E. do Castro, Sada, 1986.
  • REGUEIRA, R., X.V. Viqueira: Teoría e praxe, Novo Século, Padrón, 1992
  • COSTA RICO, A., X.V. Viqueira: un profesor formador /un reformador da educación, in COSTA RICO, A reforma da educación (1906-1936). X. V. Viqueira e a historia da psicopedagogía en Galicia. O Castro, Sada, 1996, pp. 63-101
  • COSTA RICO, A., “A Psicoloxía Pedagógica de X. V. Viqueira (1919) no contexto do desenvolvemento de psicoloxía internacional”,Revista Galego-portuguesa de Psicoloxía e Educación, vol. 16 (2008) 7-30
  • X. Pardo de Neyra, “Literatura, política e educación na Galiza da época Nós. As teorías pedagóxicas do nacionalismo galego: do primorriverismo ao republicanismo” (Sarmiento. Anuario Galego de Historia da Educación, 13 (2009) pp. 43-67)
  • Correa Calderón, Notas para un magisterio idealista. Ensayo de pedagogía (Imp. De G. Castro, Lugo, 1927)
  • Vicente Risco, “Informe do Irmán Risco”, publicado en A Nosa Terra, nºs 333-334 (1934), pp. 3 e 1
  • José Fernández Fernández, en Sarmiento. Anuario Galego de Historia da Educación, 13, 2009, p. 167 e ss
  • MALHEIRO GUTIÉRREZ, X.M., As escolas dos emigrantes e o pensamento pedagóxico: Ignacio Ares de Parga e Antón Alonso Ríos, O Castro, Sada, 2006
  • RIVAS BARRÓS, S., “Escola do Insino Galego”, Revista Galega de Educación, 25 (1996)
  • SEG, Actas, Instituto de Estudios Gallegos P. Sarmiento/ Santiago de Compostela; editado en Escolas e Mestres, pp. 332
  • CASAL y LOIS, J., Xogos populares en Pontevedra, ed. por Xosé Fuentes Alende, e o Consello da Cultura Galega, Santiago de Compostela, 2008
  • IGLESIAS VILARELLE, J., Método de lectura, SEG, Antúnez, Pontevedra, 1932, “Publicaciones escolares”, 18 pp
  • COSTA RICO, A., “Os ensinantes galegos e/o 36. Os mortos e os exiliados”, in BARRERA, E., et alii, A II República e a Guerra Civil, Concello de Culleredo / Deputación de A Coruña. A Coruña, 2006, pp. 487-521.
  • COSTA RICO, A., “Socialismo e educación na Galicia do primeiro tercio do século XX”, in CASTRO, X., DE JUANA, J. (Eds.), IIª Xornadas de Historia de Galicia, Deputación Provincial, Ourense, 1986, pp. 135-164